เมื่อตกเป็นผู้เสียหายจากการกระทำความผิดอาญา เช่น ยักยอก ฉ้อโกง หมิ่นประมาท ลักทรัพย์ ลักทรัพย์นายจ้าง เช็ค เมื่อต้องการฟ้องคดีด้วยตนเอง ผู้เสียหายจะต้องให้ข้อเท็จจริงที่เป็นจริงกับทนายความ โดยลงนามบันทึกข้อเท็จจริง ซึ่งมีเนื้อหาใจความได้ว่า ใครทำอะไรกับตน ให้ได้รับความเสียหายอย่างไร หรือสูญเสียเงินไปเท่าไหร่ พร้อมทั้งมอบพยานเอกสารและแจ้งจำนวนและรายชื่อพยานบุคคลที่เกี่ยวข้องส่งมอบให้แก่ทนาย ได้แก่ บันทึกข้อความการสนทนาทางไลน์หรือเฟซบุ๊คหรือช่องทางการติดต่อสื่อสารอื่น ที่อาจนำมาอ้างในคดีได้ สลิปการโอนเงิน รวมถึงเอกสารอื่นที่เกี่ยวข้อง ในกรณีหมิ่นประมาทโดยการโฆษณา ซึ่งปัจจุบันมักพบในการโพสต์ข้อความบนเฟซบุ๊คหมิ่นประมาทกัน พยานหลักฐานที่สำคัญ คือการบันทึกเป็นข้อความนั้นๆ เป็นไฟล์วิดีโอ เริ่มตั้งแต่เปิดบัญชีนั้น แล้วกดไปยังข้อความนั้น บันทึกตั้งแต่ต้นจนจบรวมทั้งคอมเม้นต์และจำนวนการกดแชร์ด้วย เพื่อป้องกันการต่อสู้ของจำเลยในอนาคตในเรื่องการตัดต่อภาพ
เมื่อทนายได้รับข้อเท็จจริงจากผู้เสียหายครบถ้วนแล้ว พร้อมทั้งพยานเอกสารและพยานบุคคลนั้น ทนายก็จะเรียบเรียงฟ้อง เพื่อยื่นต่อศาลที่มูลคดีเกิด
เมื่อยื่นคำฟ้องคดีอาญาต่อศาลนั้นแล้ว กรณีที่ราษฎรเป็นโจทก์ศาลก็จะนัดไต่สวนมูลฟ้อง เพื่อให้ศาลเห็นว่าคดีของโจทก์มีมูลความผิดตามที่โจทก์กล่าวอ้างว่าจำเลยได้กระทำความผิดตามฟ้องนั้น
เมื่อไต่สวนมูลฟ้องแล้ว เมื่อศาลเห็นว่าฟ้องของโจทก์มีมูลก็จะสั่งประทับรับฟ้องไว้
ขั้นตอนถัดไป จะเป็นการนัดสอบคำให้การจำเลย เพื่อสอบถามจำเลยว่าได้กระทำความผิดตามฟ้องจริงหรือไม่ จะให้การรับสารภาพหรือปฏิเสธอย่างไร เพื่อกำหนดวันนัดตรวจพยานหรือนัดสืบพยานโจทก์และจำเลยต่อไป
